İNFAZ VE CEZA MEVZUATLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

7242 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun bugün (15.04.2020) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bir önceki yazımızda düzenleme hakkında, yasa tasarısının Adalet Komisyonu’nda kabul edilen metni üzerinden ayrıntılı değerlendirmeleri yapmıştık. Sonraki aşamalarda bu metin üzerinde genel anlamda bir değişikliğe gidilmemiş; sadece koşullu salıverilme süresine ilişkin maddeye önemli eklemeler yapılmıştır.

Bu yazımızda; Komisyonda kabul edilen metin üzerinde, TBMM Genel Kurulundaki görüşmeler sonrasında yapılan değişikliği ve merak edilen hususlardaki uygulamaya yönelik açıklamalarla yetineceğiz. İnfaz düzenlemesine dair diğer tüm konularda bilgi edinmek için sitemizde yer alan “İNFAZ VE CEZA MEVZUATLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASLAĞI DEĞERLENDİRMESİ” ( https://www.onemhukukdanismanlik.com/post/i̇nfaz-ve-ceza-mevzuatlarinda-deği̇şi̇kli̇k-yapilmasina-dai̇r-kanun-taslaği-değerlendi̇rmesi̇ ) başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Maddeleri sıra numarasına göre kısaca incelemek gerekirse 7242 sayılı Kanunun 36. maddesi uyarınca hükümlülerin iyi hal değerlendirilmesinin koşullarındaki değişikliklerden bahsedilmesi gerekmektedir. Düzenlemeden önce iyi hal için gereken sürenin dolması ile herhangi somut bir değerlendirme gerçekleştirilmeden kişi salıverilirken yeni düzenlemeyle birlikte iyi hal değerlendirmesi birtakım somut şartlara tabi kılınmıştır. Buna göre; hükümlülerin ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, ceza infaz kurumlarının düzen ve güvenliği amacıyla konulmuş kurallara uyup uymadığı, haklarını iyi niyetle kullanıp kullanmadığı, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediği, uygulanan iyileştirme programlarına göre toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, tekrar suç işleme ve mağdura veya başkalarına zarar verme riskinin düşük olup olmadığı hususlarında idare ve gözlem kurulu tarafından iyi halin belirlenmesine esas olmak üzere en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Değerlendirme, kural olarak idare ve gözlem kurulu tarafından gerçekleştirilecek olup toplam 10 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkum olanlar hakkında yapılacak açık ceza infaz kurumuna ayırmaya, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ve koşullu salıverilmeye ilişkin değerlendirmelerde idare ve gözlem kuruluna cumhuriyet başsavcısı veya belirleyeceği bir cumhuriyet savcısı başkanlık edecektir. Yukarıda bahsedilen hususlar kanunun eski versiyonunda da dikkate alınması gereken unsurlar olarak genel manada bahsedilse de bu düzenleme ile yukarıdaki unsurların değerlendirmesi aşağıda belirtilen somut kriterler haline getirilmiştir.

Yapılacak değerlendirmenin esaslarını ise:

1. İnfazın aşamasında hükümlülerin katıldığı iyileştirme ve eğitim öğretim programları

2. Spor ve sosyal faaliyetlere katılım yeterlilikleri,

3. Kültür ve sanat programlarına katılımları ve alınmış olunan sertifikalar,

4. Kitap okuma alışkanlıkları,

5. Diğer hükümlü ve tutuklular ile ceza infaz kurumu görevlileri ve dışarıyla olan ilişkileri,

6. İşledikleri suçtan dolayı duymuş oldukları pişmanlık,

7. Ceza İnfaz Kurumu kurallarına riayet ederek kurum bünyesindeki çalışma kurallarına uyumu ve aldığı disiplin cezaları dikkate alınacaktır.

Belirtilen hususlara ek olarak, gerektiği takdirde, hükümlünün ceza infaz kurumuna girmeden önceki yaşamına ilişkin bilgi ve belgeler de istenerek değerlendirme neticelendirilebilecektir.

Kanun’un 48. maddesinde ise; İnfaz Kanununda koşullu salıverilmeyi düzenleyen 107. maddede yapılan değişiklikle; süreli hapis cezasına mahkûm edilen kişilerin koşullu salıverilmeden yararlanabilmeleri için infaz kurumunda kalmaları gereken süre azaltılmakta, bu süre hükmedilen cezanın 2/3’ünden 1/2’sine indirilmektedir.

Bazı suçların failleri bu indirim kapsamında yer almamıştır. Bu indirimden yararlanamayacak mahkumlar istisnai olarak aynı maddede sayılmaktadır. Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen metne göre; kasten öldürme suçları, işkence ve eziyet suçları, çocukların işlediği cinsel dokunulmazlığa karşı suçların tamamı ile yetişkinler tarafından işlenen cinsel dokunulmazlığa karşı suçların bazı işleniş şekilleri, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar, çocuklar tarafından işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu ile Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları, çocuklar tarafından işlenen suç işlemek amacıyla örgüt kurma, yönetme, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile terör suçları değişiklik kapsamında olmayıp bu suçların failleri hakkında koşullu salıverilme oranı yine 2/3 olarak uygulanacaktır.

Meclis Genel Kurulu’nda, bu istisnai suçlara iki suç tipi daha eklenmiştir. Buna göre; neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış kasten yaralama suçundan süreli hapis cezasına mahkum olanlar ile 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanlar hakkında da koşullu salıverilme oranı 2/3 olarak uygulanacaktır.

Buna göre örneğin; nitelikli dolandırıcılık suçundan dolayı TCK 158. madde uyarınca 9 yıl süreli hapis cezasına hükmedilen bir hükümlü, önceki düzenlemeye göre 6 yılını zorunlu olarak cezaevinde geçirmekteyken yeni düzenlemeyle bu süre 4,5 yıla indirilmiştir.

Corona virüs salgını tedbirleri kapsamında Kanun’un 52. maddesi uyarınca; erken tahliye imkanı getirilmiştir. Koşullu salıverilmesine bir yıl kalan hükümlülerin cezaevlerinden tahliye mümkün iken; 30/3/2020 tarihine kadar işlenen -kanunda sayılı suçlar dışındaki- suçlar bakımından bu süre üç yıl olarak uygulanacaktır. Örneğin; 30.03.2020 tarihinden önce işlediği “dolandırıcılık” suçundan dolayı cezaevinde bulunan bir hükümlünün tahliyesi için; cezaevinde geçirmesi gereken sürenin bir yıldan az kalması gerekmekteyken; yapılan değişiklikle cezaevinde geçirmesi gereken süre üç yıl veya daha az kalmış ise hükümlü, hakkında denetimli serbestlik uygulanarak tahliye edilecektir.

Kanun’un 52. maddesindeki düzenlemeyle açığa geçmek için kapalı cezaevinde yatılması gereken süre kısaltıldı. Hapis cezasının süresi 10 yıldan az olanlardan 1 ayını, 10 yıl veya daha fazla olanlardan ise 3 ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçiren iyi hal hükümler ile açık ceza infaz kurumlarına ayrılmalarına 1 yıl veya daha az süre kalanlar, açık ceza infaz kurumlarına gönderilebilecekler.

Yine Kanunun 53. maddesine göre; corona virüs salgını nedeniyle açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda bulunup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlüler, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve diğer denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler, 31 Mayıs 2020’ye kadar izinli sayılacak. Salgının devam etmesi hâlinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere üç kez uzatılabilecektir.

Corona virüs salgını nedeniyle yapılması gereken infaz düzenlemesinin ayrım yapılmaksızın

risk grubunda olan herkesi kapsayacak şekilde yapılması daha sağlıklı olacaktır. Çünkü; değişiklikle gözetilen değer, aynı zamanda bütün vatandaşların sahip olduğu anayasal bir hak olan yaşam hakkıdır.

İnfaz Kanununda yapılan değişikliğe getirilen diğer bir eleştiri ise, istisna tutulan suçlardan tutuklu/hüküm giymiş insanların, infaz kurumlarında kalanların %92’sini oluşturmasıdır. Dolayısıyla düzenlemenin tek başına cezaevlerindeki doluluk oranının azaltılmasına yönelik bir değişiklik olarak değerlendirilmesi zordur. Düzenlemenin bir af yasası niteliği bulunmamaktadır. Bununla birlikte düzenlemenin güncel hali ile dahi yaklaşık 90 bin kişinin denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanabileceği yetkili merciler tarafından açıklanmıştır.

Bir önceki yazımızın linki aşağıda bilgilerinize sunulmuş olup düzenlemedeki diğer değişikliklere daha detaylı şekilde ulaşabilirsiniz.

Konuyla ilgili hukuki destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

İNFAZ VE CEZA MEVZUATLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASLAĞI DEĞERLENDİRMESİ” ( https://www.onemhukukdanismanlik.com/post/i̇nfaz-ve-ceza-mevzuatlarinda-deği̇şi̇kli̇k-yapilmasina-dai̇r-kanun-taslaği-değerlendi̇rmesi̇ )